Gezondheids­controle en medicijn­monitoring

Bij een algemene gezondheidscontrole wordt bloed- en urineonderzoek verricht zonder dat er specifieke klachten of symptomen zijn. Bij dit preventieve onderzoek kunnen risicofactoren en (mogelijke) ziekten vroegtijdig aan het licht komen. Daardoor kan een tijdige behandeling of aanpassing van leefstijl ziekte vertragen of voorkomen.

Bij medicijnmonitoring worden medicijn en/of medicijnmetabolieten in het bloed bepaald. Aan de hand van deze metingen kunnen dosis en effect van een medicijnbehandeling worden geoptimaliseerd.  

In vitrodiagnostiek

Voorbeelden illustreren de meerwaarde van laboratoriumtesten bij preventief medisch onderzoek en bij medicijnmonitoring.

In-vitro diagnostica

• Medicatiemonitoring

  De werking, en ook bijwerkingen, van veel medicijnen zijn afhankelijk van de snelheid waarmee iemand de medicijnen opneemt en afbreekt. Deze zogeheten farmacokinetiek verschilt per persoon. Door genetische variaties zijn er snelle en langzame ‘metabolizers’ en ook nier- en leverfunctie zijn van belang. Deze persoonlijke verschillen leiden tot variatie in therapeutische respons en bijwerkingen. Door de hoeveelheid medicijn in bloed te volgen (medicijnmonitoring) kan de medicatie (type medicijn en dosis) tijdig worden bijgesteld.

  Biologicals

  Biologicals zijn een nieuwe klasse geneesmiddelen afgeleid van dierlijke of menselijke eiwitten. Ze worden ingezet bij ontstekingsziekten als reumatoïde artritis en bepaalde darm- en huidziekten om de werking van ontstekingseiwitten en ontstekingscellen te remmen. Het zijn dure geneesmiddelen en mensen kunnen er verschillend op reageren. Ofschoon de middelen erg lijken op menselijke eiwitten, kunnen ze toch worden herkend als lichaamsvreemd en een afweerreactie opwekken. Door de vorming van antistoffen wordt de werking van de biological tenietgedaan. Hoe en of iemand reageert op behandeling met een biological kan met medicijnmonitoring worden gevolgd.

  Voor monitoring ‘op afstand’ is een vingerprikbloedtest beschikbaar. Met behulp van een speciale testkit kan het bloedmonster thuis worden afgenomen en naar het laboratorium worden gestuurd. Daar worden de hoeveelheid biological in het bloed en de antilichaamrespons bepaald. Op basis van deze metingen kunnen werking en dosis direct worden bijgestuurd. Voor (kosten)effectieve inzet van dure biologicals is medicatiemonitoring essentieel.

• Zwangerschap

  Zwangeren die overwegen hun ongeboren kind te laten screenen op down-, edwards- en patausyndroom kunnen kiezen voor de niet-invasieve prenatale test (NIPT), een veilig alternatief voor de vruchtwaterpunctie. De bloedtest is sinds april 2013 onderdeel van het reguliere onderzoeksprogramma tijdens de zwangerschap.

  NIPT

  De NIPT is een bloedtest waarmee chromosoomafwijkingen bij het ongeboren kind kunnen worden onderzocht die wijzen op downsyndroom (trisomie 21), edwardssyndroom (trisomie 18) of patausyndroom (trisomie 13). De test is gebaseerd op analyse van celvrij DNA van het kind dat via de placenta in het bloed van de moeder aanwezig is. Hierbij worden relatieve hoeveelheden van chromosomen of chromosoomdelen in het moederlijk plasma bepaald en via een algoritme geanalyseerd. De NIPT kan plaatsvinden vanaf tien weken zwangerschap.

• Antibioticaresistentie

  Door overdadig gebruik van antibiotica zijn steeds meer bacteriesoorten ongevoelig voor de werking van antibiotica. Om resistentie te bestrijden, is zuinig en verantwoord gebruik van antibiotica noodzakelijk. Ook het navolgen van strikte hygiënemaatregelen in ziekenhuizen en verpleeghuizen is belangrijk. Maar hoe zorgvuldig het beleid ook is, resistente bacteriesoorten kunnen altijd binnenkomen bijvoorbeeld via buitenlandse ziekenhuizen of via de intensieve veehouderij. De BRMO- test is een onmisbaar hulpmiddel om bij twijfel te screenen op aanwezigheid van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO’s).

  Screening BRMO

  Patiënten die in het ziekenhuis belanden, worden gescreend op bijzonder resistente micro-organismen (BRMO’s) als zij recent in een buitenlands ziekenhuis zijn verpleegd of werkzaam zijn in de intensieve veehouderij. Met een swab wordt patiëntmateriaal verzameld (anus, sputum, wondvocht of urine) dat wordt geanalyseerd op aanwezigheid van micro-organismen. Detectie en identificatie vindt plaats met behulp van PCR-technologie en DNA-analyse. Op deze manier is binnen 24 uur bekend of iemand een BRMO (en welke) bij zich draagt.

• Home
/
• Laboratorium­geneeskunde
/
• Gezondheids­controle en medicijn­monitoring